De Burgwal

U bevindt zich in de centrale ruimte van De Burgwal, die tot enkele jaren geleden iedere zondag als kerkzaal dienst deed. In verband met de vorming van de Protestantse Gemeente Kampen (2019) wordt De Burgwal niet meer gebruikt voor de reguliere bijeenkomsten van de kerkelijke  gemeente; wel staat het gebouw open voor bijzondere diensten en worden er vanaf 1975 maandelijks cantatediensten gehouden. Ook vinden concerten en andersoortige bijeenkomsten plaats in dit gastvrije Huis van muziek en verdieping.

Bij de bouw in 1873-1875 kwam er geen architect aan te pas. In anderhalf jaar tijd werd al improviserend een ruim kerkgebouw opgetrokken onder toezicht van meester-timmerman F. Krijgsman. Zijn inzicht en ervaring vormden de leidraad bij het totstandkomen van de kerkzaal, die wordt gekenmerkt door een grote vierkante overspanning zonder steunpunten.  Ook volgens de mening van deskundigen nu een ongeëvenaard knap staaltje ambachtelijk vakwerk.

De woordverkondiging stond centraal in de traditie van de Gereformeerde Kerken en dat is goed te zien aan de inrichting. De kansel met daarboven het orgel vormen het brandpunt waarop alle ogen letterlijk zijn gericht. De sobere inrichting hoort daarbij.

In 1951 werd het interieur van de kerkzaal grondig veranderd. Er kwam een nieuwe vloer, iets aflopend richting de nieuwe preekstoel. De stoelen maakten plaats voor mahoniehouten banken en de elektrische ballonnen werden vervangen door kronen. Deze laatste verdwenen bij de renovatie in 2020.

In de jaren na 1951 bleef de structuur van de kerkzaal ongewijzigd. Er vonden van tijd tot tijd kleine aanpassingen plaats om het gebouw mee te laten bewegen met de veranderingen binnen de kerkelijke gemeente. In 2004 werd er voor het eerst kleur in het interieur aangebracht. Het mahoniehout van banken, kansel en lambrisering bleef. Het orgel kreeg in 2007 de huidige ivoren kleur.

Stichting De Burgwal nam het gebouw in 2019 over van de kerkelijke gemeente. Een omvattend renovatieproces volgde met als uitgangspunt herstel of versterking van het oorspronkelijke karakter. De mahoniehouten kleur van preekstoel, banken en wanden verdween. Een aantal banken aan de randen werd verwijderd, waardoor een foyer is ontstaan die de ruimte geschikt maakt zowel voor kerkelijke bijeenkomsten als concerten, tentoonstellingen en andersoortige manifestaties. De oude hooglerarenbank kwam in moderne vorm terug, waardoor het ruimtelijk evenwicht in de zaal werd hersteld. De doorgang midden in de bank brengt een directe verbinding tot stand tussen interieur en exterieur.

Zwier van Dijk orgel

De Burgwalkerk was vanaf het begin sober van opzet en inrichting, passend bij de gereformeerde traditie waarin woordverkondiging en gemeentezang centraal staan. Alle zitplaatsen waren gericht op de preekstoel met het orgel, dat in die tijd uitsluitend diende ter ondersteuning van de psalmzang, daarboven. 

Het werd in 1877 als balustrade-orgel gebouwd door Zwier van Dijk. De speeltafel bevond zich aan de zijkant. Oorspronkelijk had het 17 stemmen, hoofd- en bovenwerk en een aangehangen pedaal. Orgelbouwer JohannReil voegde in 1943 een vrij pedaal toe. 

Dezelfde orgelbouwer tekende ook voor de grote restauratie in 1951. Toen werd het orgel naar achteren geplaatst, zijn verschillende dispositiewijzigingen aangebracht en werd het instrument uitgebreid met een vrij pedaal en een rugwerkkas. De nieuwe lege rugwerkkas werd gemaakt van oude kerkbanken die over waren. Het bovenwerk werd in een zwelkast geplaatst. De rugwerkkas was eerst leeg en werd in die tijd, zo boven de kansel, badinerend ‘de leugen boven de waarheid’ genoemd.

In 1958/1959 vond de ombouw tot een drieklaviers instrument plaats door orgelbouwer Willem van Leeuwen die ook het lege rugwerk vulde met negen registers. Het orgel heeft sindsdien 33 stemmen en de speeltafel is gesitueerd aan de voorzijde. Het orgel is in 2007 opnieuw geschilderd. Het donkerbruine imitatie-eiken verdween en maakte plaats voor het veel lichtere ivoor met verguld lofwerk. 

Tot slot heeft in 2013 de Kromhoorn 8′ van het rugwerk plaatsgemaakt voor een Dulciaan 8′. De Kromhoorn vertoonde corrosie, was niet mooi van toon en slecht te stemmen. De organist wist een tweedehands Dulciaan te verkrijgen die prima in het klankconcept van het rugwerk past en bovendien meer grondtoon bezit.

Tegenwoordig wordt het orgel breed ingezet. Door de goede akoestiek en de ononderbroken zichtlijnen vanaf alle zitplaatsen is De Burgwal bij uitstek geschikt voor beeld- en geluidsopnames, bijzondere kerkdiensten en uitvoeringen/concerten van uiteenlopende aard.

Naast het orgel is er in De Burgwal  een vleugel en een kistorgel van de firma Klop aanwezig; dit laatste wordt onder andere wordt gebruikt voor de maandelijkse cantatediensten, waar al vanaf 1975 Bach ten gehore wordt gebracht.

download hier de info over het orgel.pdf